راز هفت سین!

در ادامه مطلب...

 

عدد هفت در نزد بسیاری از ملل و اقوام بشری از هر نژاد و دین و ملیتی که باشند از قداست خاصی برخور دار است. و در میان اعداد یکه تازی می کند. هفت برای ایران و ایرانیان باستان مقدس بود و از آن برای مفاهیم مثبت، خوش یمنی و فال نیک استفاده می‌شد. مانند؛ هفت رنگ رنگین کمان، دوران کودکی هفت سال است، هفت خان رستم در شاهنامه، هفت آسمان، هفت اقلیم، هفت روز هفته، هفت فرشته، هفت شهر عشق در عرفان، هفت پیکر، هفت دریا، هفت موضع نمازگزار، هفت تکبیر در صفا و مروه، هفت سلام قرآن، هفت فرشته یا ملک موکل، هفت موضوع قرآن (وعد، وعید، وعظ، قصص ، امر، نهی و ادعیه) و…

هفت سین سفره نوروز نیز از دیگر هفت های مورد توجه در فرهنگ و آداب و رسوم عید نوروز است. این سفره همان گونه که از نام آن پیداست با هفت سمبل نمادین که با حرف «س» شروع می شوند به اضافه برخی نمادهای دیگر چیده می شود. اما شاهد دخل و تصرفهایی نیز در این سنت ملی و باستانی نیز بوده ایم. گفته می شود هفت سین اصلی نوروز باید دارای ویزگیهایی باشد که منحصر به فرد است :

* دارای نام پارسی باشند.

* از واژه‌های ترکیبی ساخته نشده باشند.

* با واژه سین آغاز شوند.

* خوردنی باشند .

* ریشه گیاهی داشته باشند.

بنابراین سفره هفت سین پارسی شامل سیب، سنجد، سیر، سماک(سماق به عبارتی سماغ)، سرکه، سمنو، سبزی یا سبزه می باشد. و بقیه سین ها جزء هفت سین نیستند و در پی گذشت قرون و اعصار و از فرهنگهای دیگر وام گرفته شده است . ماهی قرمز نیز سمبل چین و چینی‌هاست که به خوان هفت سین نوروزی ایرانی ها وارد شده است. غافل از اینکه در عید چینی ها ماهی قرمز را رها می‌کنند تا زندگی جریان یابد ولی ما ماهی قرمز را اسیر تنگ کرده و تا رسیدن مرگ آنها نگهداری می‌کنیم. در صورتیکه، در هفت سین پارسی انار به نشانه باروری و عشق و یا سیب سرخ درون ظرف آب پاک و زلال رها می‌شود تا عشق و باروری همچنان پاینده بماند. با کمی اندیشه پیرامون آنچه گفته شد، خواهید دید که در بیست میلیون واژه‌های پارسی شما نمی‌توانید انتخاب هشتمی برای خوان هفت سین نوروزی پیدا کنید، که دارای پنج ویژگی ذکر شده باشد.

عدد هفت در زبان باستانی به معنی امرداد است. امرداد معنای جاو دانگی و بی مرگی داشت و از آنجائی که این عدد معنای زیبای زندگی و جاودانگی را می‌داد هفت واژه را به نشانه آن گزینه کرده و بر خوان نوروزی می‌چینند. و همچنین به روایتِی هفت سین، نشانه هفت دانه گیاهی است که می‌توان با آن سبزه نوروز را تهیه کرد: جو، ماش، عدس، ارزن، لوبیا، نخود و گندم. نقل است که در ایران باستان، مردم از هر هفت دانه، سبزه می پروراندند (هفت روز قبل از نوروز) و ظروف آنرا بر سر در خانه های خود می‌گذاشتند و هر کدام بیشتر و بهتر سبز می‌شد، نشانه پر ثمری آن محصول برای کاشت در آن سال بود.

و اما برای سینهای هفت سین نیز تعاریف متفاوتی براساس داستانها و افسانه ها وجود دارد که در اینجا به رایج ترین آنها اشاره می کنیم.

سیب: نشانه عشق و دلدادگی و همچنین فرشته زن

سنجد: نماد دلبستگی دلباختگی

سیر : نماد تندرستی و سلامت

سبزی یا سبزه: نشانه سرسبزی و زندگی

سماک یاسماغ: نماد باران و برکت

سرکه: نشانه جاودانگی و تکامل

سمنو: نشانه و نماد شیرینی